Το Άγιο Όρος διέπεται από ένα ιδιότυπο νομικό καθεστώς που έγκειται σε ένα πλέγμα διατάξεων του Συντάγματος, διεθνών συνθηκών, του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπόλοιπου εσωτερικού δικαίου, με βασικότερο κανονιστικό κείμενο τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος οργανώνει διοικητικά την περιοχή.
Το ελληνικό κράτος κύρωσε με το Ν.Δ. 10/16 Σεπτεμβρίου 1926 τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, ο οποίος άρχισε να ισχύει το 1927 μετά τη θέση σε ισχύ του νέου Συντάγματος, οπότε και για πρώτη φορά επισημοποιήθηκε η συνταγματική προστασία του καθεστώτος αυτοδιοίκησης του Αγίου Όρους.
Σύμφωνα με το άρθρο 186 του Κ.Χ.Α.Ο (Καταστατικού Χάρτη Αγίου Όρους), «η εις την χερσόνησον του Αγίου Όρους είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα απαγορεύεται«. Η απαγόρευση αυτή κυρώνεται και ποινικά με τη διάταξη του άρθρου 43β του Ν.Δ. της 10ης Σεπτεμβρίου 1926 «περί κυρώσεως του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους», το οποίο προστέθηκε με το Ν.Δ. 2623/1953 (ΦΕΚ Α΄ 268/28.9.1953) και προβλέπει ότι «η παράβασις του άρθρου 186 του Καταστατικού Χάρτου επισύρει την ποινήν φυλακίσεως δύο μηνών μέχρις ενός έτους».
Παρά ταύτα, από το 382 το άβατο του Αγίου όρους έχει παραβιαστεί δώδεκα φορές, τουλάχιστον επισήμως:
– Το 382 από την κόρη του Μ. Θεοδοσίου, την Πλακεντία.
– Το 1081 και το 1108 από οικογένειες βοσκών (περισσότερες από 300).
– Το 1345 από τη σύζυγο του αυτοκράτορα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, την Ελένη που πήγε στη Μονή Χελανδαρίου.
– Το 1404 από τη σύζυγο του Ι. Παλαιολόγου, που επισκέφθηκε τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.
– Το 1854 από μια ομάδα γυναικόπαιδων που ζήτησαν εκεί προστασία μετά την εξέγερση της Χαλκιδικής.
– Το 1905 από τη νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα που φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος.
– Το 1929 από την Ελληνίδα «Μις Ευρώπη» Αλίκη Διπλαράκου.
– Το 1931 από τη Γαλλίδα δημοσιογράφο Μαρί Σουάτι, η οποία και στη συνέχεια έγραψε την εμπειρία της αυτή σε βιβλίο, με τίτλο «Ενα μήνα με τους άντρες».
– Το 1948 από μια ομάδα κυνηγημένων γυναικών αντρών του Δημοκρατικού Στρατού που έσπασαν τη φρουρά.
– Το 1971 από τη Γαλλίδα φιλόλογο Ζακλίν Μισελέ και τις Ιταλίδες Λουίζα Βαρβαρίτο και Μαρία Παστέρλα.
Ανάμεσα στις γυναίκες που έμειναν στην ιστορία επειδή εισέβαλαν ή προσπάθησαν να εισβάλουν στα άδυτα του Αγίου Όρους ήταν και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία, κι εκείνη ντυμένη σαν άνδρας, προσπάθησε να παραβεί τον κανονισμό. Τι είχε κατά νου η θαρραλέα Μαλβίνα; Ήθελε να εκφράσει έμπρακτα την αντίθεσή της για τη συγκεκριμένη απαγόρευση. Ωστόσο, μετά από λίγες μέρες, έγινε αντιληπτή και διώχθηκε.
