Στις 29 Δεκεμβρίου 1820, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ως αρχηγός των Φιλικών, στέλνει επιστολή στο λαό της Σαντορίνης, για να ενθουσιάσει το λαό.
Στην επιστολή αναφέρει και τα εξής:
«…Στέλλω προς υμάς τον παρουσιαζόμενον καπετάν Ευάγγελον Ματζαράκη, άνδρα φιλογενέστατο και δια τον μεγάλον ζήλον τον οποίον έδειξεν εις πολλάς περιπτώσεις αξιοσέβαστον, όστις είναι προσταγμένος να σας ειπή τους σκοπούς μας και να οδηγήση έκαστον εις όσα παρ αυτού ζητεί σήμερον….».
Ο Ευάγγελος Ματζαράκης ήταν πλοίαρχος και αγωνιστής της επανάστασης του 1821.
Στις 5 Μαΐου του 1821 ήταν αυτός που σήκωσε την σημαία της επανάστασης στην Σαντορίνη.
Ο Πληθυσμός της Σαντορίνης το 1821 ήταν 13.235 κάτοικοι, ενώ ένα χρόνο αργότερα 15.428.
Το 1823 με την Εθνοσυνέλευση του Άστρους, στη Σαντορίνη επεβλήθη η πληρωμή 90.000 γρόσια, το μεγαλύτερο όλων των νησιών, όταν στο υποχρεωτικό δάνειο του 1826, οι Κυκλάδες κατέβαλαν 190.000 γρόσια συνολικά.
Ο δε στόλος της Σαντορίνης ανερχόταν σε 32 πλοία, 480 ναυτών, με 126 κανόνια.
Στην επιστολή των προκρίτων και λοιπών κατοίκων της Σαντορίνης εις τους προκρίτους των Σπετσών, 30 Απριλίου 1821, γίνεται αναφορά στο έμψυχικο δυναμικό το οποίο στέλνουν οι Σαντορινιοί, για την υποστήριξη του απελευθερωτικού αγώνα:
«Όθεν εξαποστέλλομεν κατά το παρόν, προς υμάς, άνδρας 70 ομού μ έναν ιερέα συνοδευόμενους με ένα των προυχόντων ημών Νικόλαον Δεναξάν, τους οποίους θέλει να μεταχειρισθείτε εις τα απολεμικά υμών πλοία υπέρ της κοινής ελευθερίας».
«Οι Σαντορινιοί όταν άκουσαν ότι κηρύχθηκε η Επανάσταση αμέσως στείλανε στους Σπετσιώτες βοηθήματα, τρόφιμα και καράβια για να βοηθήσουν τον αγώνα.
Οι κάτοικοι του Σκάρου εγκατεστημένοι πλέον στα Φηρά, σαν άνθρωποι μορφωμένοι και ταξιδεμένοι, παρακολουθούσαν τις εξελίξεις και διαισθάνονταν ότι κάτι ετοιμάζεται και όταν μια ωραία πρωία άκουσαν την πρώτη κανονιά, το σύνθημα του αγώνα, δεν έμειναν αδρανείς.
Μπορεί να μην ήταν πολεμιστές και δεν μπορούσαν και πεντακόσιες πενήντα ψυχές Καθολικές να κάμουν περισσότερο απ όλο το νησί, αλλά δεν αρνήθηκαν ποτέ να βοηθήσουν τον αγώνα με χρήμα ή είδος.».
Γιάννης Κοκκαλάκης – Η Σαντορίνη και η Οικογένεια Κοκκαλάκη.
Σύμφωνα με τον Βασίλειο Σφυρόερα: «Οικονομικά της Σαντορίνης κατά τον τελευταίον αιώνα της Τουρκοκρατίας» προκύπτει ότι:
1. Ο πληθυσμός της ανερχόμενος το 1770 εις 9000 κατοίκους επεδίδετο όχι μόνο εις την γεωργία αλλά και εις την ναυτιλία. Το 1780 η Μονή Προφήτη Ηλία διαθέτει ιδιόκτητο πλοίο.
2. Κατά την πραγματοποιηθείσα το 1807 υποχρεωτική ναυτολογία νησιωτών για την κάλυψη έμψυχου υλικού αναγκών του τουρκικού στόλου, η Σαντορίνη έστειλε 50 ναύτες, ο Πόρος 40, η Ύδρα 110.
3. Από το φορολογικό κατάστιχο των ετών 1812- 1814 το νησί κατέβαλλε ετησίως 55.676 γρόσια ενώ η θεωρούμενη εύφορη Νάξος 29.750, και η Ύδρα 5.320.
