Οι ελληνικές κυβερνήσεις, πριν τον Παπάγο, δεν αποτόλμησαν να διεκδικήσουν την Κύπρο. Μόνο το 1941 ο τότε βασιλιάς Γεώργιος είχε ζητήσει από τους Βρετανούς την παραχώρηση της Κύπρου, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η κυβέρνηση Πλαστήρα επίσης δεν ανακίνησε το Κυπριακό, υποκύπτοντας στις πιέσεις που της ασκήθηκαν.
Στην Ελλάδα οι εκλογές της 16 Νοεμβρίου 1952 έφεραν στην εξουσία τον «Ελληνικό Συναγερμό» του Παπάγου, ο οποίος πέτυχε μεγάλη νίκη και, χάρη και στο εκλογικό σύστημα, έλαβε 240 έδρες στη Βουλή. Ο Παπάγος όμως διέπραξε ένα μοιραίο λάθος.
Αντίθετα με τους προκατόχους του, όχι μόνο στήριξε τους Κύπριους, αλλά ουσιαστικά ενίσχυσε και την απόφασή τους για ένοπλο αγώνα, από την ΕΟΚΑ, αφού πρώτα (22 Δεκεμβρίου 1952) επιχείρησε να συνδιαλλαγεί με τους Βρετανούς, χωρίς επιτυχία. Έφερε μάλιστα το Κυπριακό στον ΟΗΕ (16 Σεπτεμβρίου 1954). Η κίνησή του αυτή φυσικά τον έφερε σε σύγκρουση με τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς.
Την 1η Απριλίου 1955 η ΕΟΚΑ άρχισε τον αγώνα με μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων κατά βρετανικών στόχων. Με έκπληξη όμως ο Γρίβας άκουσε, το ίδιο βράδυ, από το ελληνικό – κρατικό τότε – ραδιόφωνο να κάνει λόγο για «τρομοκρατικές επιθέσεις» στην Κύπρο!
Ο Γρίβας σε επιστολή του προς τον Μακάριο ανέφερε: «Είμαι υποχρεωμένος να επανέλθω επί του ζητήματος του περιεχομένου των εκπομπών της «Φωνής της Πατρίδος» (εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών), Η σημερινή εκπομπή ήτο χειροτέρα της χθες. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να είπη ότι η Ελευθερία δεν αποκτάται με τρομοκρατίαν, όπως ο Γκάντι δεν επέτυχε την απελευθέρωσιν των Ινδιών με τοιάυτα μέσα. Οι παρακολουθήσαντες μετ’ εμού έμειναν απολιθωμένοι και διηρωτώντο εάν έπρεπε να συνεχίσουν τον αγώνα»!
Εξάλλου οι «σύμμαχοί» μας θυμήθηκαν το από τότε αντίπαλο δέος, την Τουρκία. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 ο τουρκικός όχλος εξαπέλυσε ένα άνευ προηγουμένου πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Για το Κυπριακό ο Παπάγος είχε διαφωνήσει και με τον πλέον στενό του συνεργάτη τον Σπύρο Μαρκεζίνη.
Η Ελλάδα δεν αντέδρασε, αφού ο Παπάγος αρρώστησε και στις 4 Οκτωβρίου 1955 πέθανε. Αναφέρει ο «Ριζοσπάστης»: «Την 4 Οκτώβρη 1955 ο Παπάγος πέθανε. Για τις συνθήκες του θανάτου του γράφτηκαν πολλά. Διατυπώθηκαν στον Τύπο και υποθέσεις, ότι ίσως να δολοφονήθηκε από τους Εγγλέζους, λόγω διαφωνιών του ως προς την πολιτική της Μ. Βρετανίας στο Κυπριακό. Ο Παπάγος είχε ταχθεί υπέρ της προσφυγής στον ΟΗΕ για την Κύπρο, την οποία πραγματοποίησε, γεγονός που έβρισκε αντίθετη τη Μ. Βρετανία. Ωστόσο, συγκεκριμένα στοιχεία δεν είδαν το φως της δημοσιότητας…».
Οι σχέσεις Παπάγου – Βρετανών ήταν τεταμένες από το 1941 και, όπως και ο Μεταξάς, ο στρατάρχης κατάφερε να γίνει πολύ ενοχλητικός στην Βρετανία, που ακόμα τότε επιχειρούσε να εμφανιστεί ως μεγάλη δύναμη στη Μεσόγειο – επιχειρώντας το 1956 και την επίθεση στο Σουέζ.
Ο θάνατος του Παπάγου απάλλαξε Αμερικανούς και Βρετανούς από ένα εμπόδιο. Ο διάδοχός του Κωνσταντίνος Καραμανλής φάνηκε πολύ πιο ευπροσάρμοστος στο Κυπριακό, βάσει και του μνημονίου Πιπινέλη.
