“Φίλε μου, την Ελλάδα, την πατρίδα του Σωκράτους, την αγαπώ με έρωτα, που έχει μέσα του κάτι το ιερό. Ο ελληνικός λαός, γενναίος, αγαθός, που έχει επιζήσει ύστερ’ από ολόκληρους αιώνες δουλείας, είναι αδελφός του δικού μου λαού. Κοινές είναι οι τύχες της Ιταλίας και της Ελλάδας, και επειδή δεν μπορώ να κάνω τίποτε για την πατρίδα μου, οφείλω ν’ αφιερώσω τα λίγα χρόνια της ακμής που μου μένουν.”
Αυτά έγραφε από την Αγγλία τον Νοέμβριο 1824 στον Γάλλο φίλο του Victor Cousin ο Κόμης Santore di Santarossa ( Santorre Annibale De Rossi di Pomerolo, Conte di Santa Rossa) ο μεγαλύτερος Ιταλός φιλέλληνας.
Είχε διαφύγει στην Αγγλία μετά την ανακάλυψη του κρησφύγετου του στο Παρίσι από Γάλλους αστυνομικούς, ο φτωχός ευγενής είχε περάσει την ζωή του μαχόμενος για την επαναστατική υπόθεση: στον αγώνα της Σαρδηνίας κι ευρύτερα της Ιταλίας ενάντια στον Ναπολέοντα και τους Αυστριακούς, στην μεγάλη εξέγερση της Νάπολης, στον αγώνα των Ισπανών για Σύνταγμα.
Λίγους μήνες μετά εγκαταλείπει την Αγγλία και φτάνει στο Ναύπλιο για να συνδράμει στην εδώ Επανάσταση ενάντια στους Τούρκους. Με πρόταση των Ελλήνων αγωνιστών αλλάζει το όνομα του σε Derossi ώστε να μην μαθευτεί στις Μεγάλες Δυνάμεις ότι ο διάσημος Επαναστάτης μάχεται με τους Έλληνες και υπάρξει έτσι δυσμένεια. Επισκέπτεται την Αίγινα, την Αθήνα, την Επίδαυρο, τους Αρχαίους τόπους που τόσο θαύμαζε. 20 Απριλίου 1825 φτάνει στην Πυλία και εισέρχεται στο Νεόκαστρο, εκεί ως παλαίμαχος στρατιωτικός δίνει συμβουλές για την επισκευή των τοιχισμάτων. 7 Μαρτίου ο Αναγνωσταράς ζητάει βοήθεια στη Νήσο Σφακτηρία, ο Santore είναι στους 100 που φτάνουν εκεί. Κατά την τρομερή πτώση της Σφακτηρίας από τον Ιμπραήμ ο Σαντόρε φεύγει από την ζωή, 8 Μαΐου σκοτώνεται από Αιγύπτιο αρνούμενος να παραδοθεί μέχρι τέλους. Πάνω στα ρούχα του βρήκαν αρκετά χρήματα αλλά και την προσωπική του σφραγίδα από που και είδαν την πραγματική του ταυτότητα.
Τόσο στην Σφακτηρία, όσο και στην γενέτειρα του Savigliano στο Τορίνο έχουν υψωθεί ανδριάντες προς τιμήν του.
Κατά την ιταλική επίθεση του 1940, ο Μεταξάς υπενθύμισε στο διάγγελμα του την βαθιά φιλία μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών, θεωρώντας για την επίθεση υπεύθυνο το φασιστικό καθεστώς Mussolini κι όχι τον αδελφικό μας ιταλικό λαό. Θύμισε τον Santarossa σε όλους τους Έλληνες ως ύψιστο δείγμα αδελφοσύνης των Ελλήνων με τους Ιταλούς.
Χαρίτος Αναστασίου
