Όταν στις 16 Μαΐου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ επιβιβαζόταν στο «SS Bandirma», συνοδευόμενος από 21 έμπιστα άτομα, για να πάει από την Κωνσταντινούπολη στο λιμάνι της Σαμψούντας, με την εντολή «να προστατέψει τους Ρωμιούς και τους Αρμένιους από τις τουρκικές συμμορίες», κανείς δεν γνώριζε πως μετέβαινε εκεί μ’ ένα πλοίο που ναυπηγήθηκε το 1878, στη Σκωτία από το ναυπηγείο McIntyre & Co, Paisley και στη συνέχεια επί πολλά χρόνια βρισκόταν σε ελληνικά χέρια.
Το πλοίο που, στις 19 Μαΐου 1919, έμελλε να φέρει στην περιοχή αυτόν που σύνδεσε το όνομά του με τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, νηολογήθηκε με το όνομα «Trocadero» («Τροκαντερό») πρώτη φορά το 1880, από τον Βρετανό εφοπλιστή Γουίλιαμ Χένρι Σόλας.
Οι Έλληνες ιδιοκτήτες
Στην κατοχή του έμεινε μόλις τρία χρόνια και έπειτα δεν σταμάτησε να αλλάζει ιδιοκτήτες, από τους οποίους πολλοί ήταν Έλληνες. Το 1883 το αγόρασε ο πρώτος Έλληνας πλοιοκτήτης, ο Χιώτης Ψύχας που είχε έδρα στον Πειραιά. Το μετονόμασε «SS Kymi» («Κύμη») και το κράτησε πέντε χρόνια. Στη συνέχεια το αγόρασε ο εφοπλιστής Ε. Αρβανίτης που διατήρησε το όνομά του και τα δύο χρόνια που το είχε στην κατοχή του. Άρθρο στην πειραϊκή εφημερίδα Σφαίρα, ανέφερε πως το μήκους 47,7 μέτρων πλοίο έκανε δρομολόγια στη γραμμή Ευβοϊκού, δηλαδή πήγαινε από τον Πειραιά στο Λαύριο και μετά στη Χαλκίδα και τον Βόλο. Το 1886 εντοπίζεται στην άγονη γραμμή Πελοποννήσου, από τον Πειραιά για Βάτικα (σήμερα Νεάπολη Λακωνίας), Λιμένι (Οίτυλο), Καρδαμύλη, Καλαμάτα και Νησί (Μεσσήνη). Δρομολόγια έκανε επίσης σε Σκιάθο και Σκόπελο.
Το 1891 το καράβι αγοράζει ο καπετάν Ανδρεάδης. Ωστόσο λίγες εβδομάδες μετά, προσαράζει σε βράχια έξω από την Αρτάκη της Προποντίδας, κοντά στην Αρχαία Κύζικο. Αν και η καταστροφή ήταν μεγάλη ο πλοιοκτήτης το ρυμούλκησε και το επισκεύασε στους ταρσανάδες της Πόλης. Μόλις το ετοίμασε, το 1892, βρήκε αγοραστές στον Πειραιά, τους Ιταλούς G&P Dandelo και το πούλησε. Εκείνοι του άλλαξαν ξανά όνομα. Έτσι η «Κύμη» έγινε «SS Panderma».
Σε ένα χρόνο το πλοίο ξαναπουλήθηκε, πάλι σε Ιταλούς, στην οικογένεια Derasmo με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Αλλά και αυτοί το κράτησαν έως το 1894 που πέρασε στην οθωμανική κρατική ναυτιλιακή εταιρεία Idare-i-Mahsusa.
Οι νέοι ιδιοκτήτες άλλαξαν ξανά το όνομα του πλοίου για να ακούγεται πιο τουρκικό και έτσι το βάφτισαν «SS Bandirma» (Μπαντιρμά, δηλαδή Πάνορμο).
Το 1910 βρήκε το πολύπαθο πλοίο σε νέα εταιρεία, την κρατική Osmanli Seyr-i Sefain Idaresi, ενώ με την κατάργηση του χαλιφάτου και τη σύσταση της Τουρκικής Δημοκρατίας, το 1923, πέρασε στην επίσης κρατική Turkiye Seyr-i Sefain Idaresi, με έδρα την Πόλη. Εκείνη τη χρονιά ή μια χρονιά αργότερα βγήκε και εκτός υπηρεσίας, ενώ το 1925 διαλύθηκε.
Η… καριέρα του πλοίου έληξε άδοξα, με δεδομένο το ρόλο που έπαιξε στη γέννηση της Τουρκικής Δημοκρατίας με τη σημερινή της μορφή. Μάλλον κάτι τέτοιο θα σκέφτηκαν ο δήμαρχος και ο κυβερνήτης της Σαμψούντας που ζήτησαν να δημιουργηθεί ακριβές αντίγραφο του πλοίου, για μουσειακούς λόγους. Η ναυπήγησή του άρχισε στις 9 Μαΐου 2000 και ολοκληρώθηκε στις 15 Απριλίου του 2001, από την εταιρεία Taşkınlar Shipbuilding Co. Από το 2003 που εγκαινιάστηκε από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έως σήμερα λειτουργεί ως πλοίο-μουσείο και είναι δεμένο στο Πάρκο Ντογού στη Σαμψούντα. Εντός του πλοίου υπάρχουν κέρινα ομοιώματα του Μουσταφά Κεμάλ και των συντρόφων του που έκαναν εκείνο το ταξίδι από την Πόλη στη Σαμψούντα το 1919.
